Τα 12 ναυτικά μίλια και το «θερμό επεισόδιο» στο Αιγαίο (ΒΙΝΤΕΟ)
Του Κίμωνα Χαραλάμπους
Μετά
την επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει μία «ελεγχόμενη»
αντιπαράθεση, η οποία ανεβάζει το πρεστίζ της κυβέρνησης αλλά και εκείνο
της νέο-οθωμανικής κυβέρνησης Ερντογάν, στην Τουρκία, με την μόνη
διαφορά πως η Τουρκία εφαρμόζει και
στην πράξη τις επιδιώξεις της, όπως για παράδειγμα στην Θράκη.
Η κυβέρνηση, στο πλαίσιο αυτού του «μπρα-ντε-φερ», ανακοίνωσε, μέσω του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων τμηματικά, αρχής γενομένης από το Ιόνιο Πέλαγος, με το Αιγαίο να ακολουθεί.
Κατά αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα ασκεί ή θέλει να ασκήσει, για πρώτη φορά, χρήση του δικαιώματος που απορρέει από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας για χωρικά ύδατα έως και 12 ναυτικά μίλια.
Τι είναι τα όμως τα 12 ναυτικά μίλια;
Εν τάχει, το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιλάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 Ναυτικά Μίλια.
Μετά την υπερψήφιση της σύμβασης από την διεθνή κοινότητα, η Τουρκία δήλωσε πως θεωρεί αιτία πολέμου (casus belli) την εν λόγω επέκταση, αν την υιοθετούσε η Ελλάδα. Έκτοτε είναι πάγια θέση της Τουρκίας.
Ωστόσο, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά της Ελλάδας η οριοθέτηση του εύρους της Αιγιαλίτιδας Ζώνης, σύμφωνα με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου.
Αιγιαλίτιδα Ζώνη ή χωρικά ύδατα ή χωρική θάλασσα είναι η θαλάσσια ζώνη που αποτελεί την προέκταση της ξηράς στην θάλασσα.
Σύμφωνα με την Σύμβαση Δικαίου Θάλασσας (ΔΘ) του 1982 (United Nations Convention on the Law Of the Sea: UNCLOS): «Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας, [το οποίο] δεν [μπορεί] να υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια, μετρούμενα από τις γραμμές βάσεως…».
Συνεπώς, η Αιγιαλίτιδα Ζώνη δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 12νμ, πράγμα που σημαίνει ότι ένα κράτος μπορεί να εξαντλήσει το εύρος αυτό.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλάτος λόγω γεωγραφικών περιορισμών, μπορεί να είναι μικρότερο από 6 ν. μίλια. Εάν, για παράδειγμα, η απόσταση της ελληνικής ακτής από την απέναντι τουρκική ακτή είναι μικρότερη των 12 ν. μιλίων (το άθροισμα των χωρικών υδάτων των απέναντι ακτών), τότε εφαρμόζεται ο κανόνας της μέσης γραμμής, δηλαδή η μέση απόσταση των ακτών των δύο χωρών, εκτός εάν υπάρχουν άλλες σχετικές συμβατικές ρυθμίσεις.
Αυτή είναι η περίπτωση των ανατολικών ακτών των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου.
Αξιοσημείωτο είναι πως το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ν. μίλια έχει ασκηθεί ήδη από πολλά κράτη συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, η οποία από το 1964 έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο στα 12 ν. μίλια.
Η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται πως με την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα νησιά του Αιγαίου στα 12 ν. μίλια θα αποκλειστούν οι τουρκικές ακτές από την πρόσβασή τους στη θάλασσα και η θαλάσσια επικοινωνία μεταξύ των τουρκικών παραλίων θα γίνεται μετά από ελληνική έγκρισηκαι ως εκ τούτου διεκδικούν το μισό Αιγαίο, μέχρι τον 25ο μεσημβρινό, μία κάθετη γραμμή (μεσημβρινός) που ξεκινά από τα δυτικά της Ξάνθης (στα παράλια του Νέστου Ποταμού), διασχίζει την Λήμνο, περνά έξω από την Εύβοια, συνεχίζει στην Τήνο και καταλήγει στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Εν κατακλείδι, η διεύρυνση του ορίου της Αιγιαλίτιδας Ζώνης, από το υφιστάμενο όριο των 6νμ σε αυτό των 12νμ, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για την Ελλάδα βάσει του διεθνούς συμβατικού και εθιμικού δικαίου θάλασσας. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση από ελληνικής πλευράς θα προσκρούσει στην έντονη αντίδραση της τουρκικής πλευράς και για αυτό, μέχρι στιγμής, θεωρείται μόνο διαπραγματευτικό «χαρτί».
Η επέκταση των 12 ναυτικών θα γίνει, σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, τμηματικά, δηλαδή θα αρχίσει από περιοχές που δεν μπορεί να θεωρήσει "αιτία πολέμου" η Τουρκία.
Ωστόσο, στο Αιγαίο, η επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, το λεγόμενο «ανατολικό ζήτημα της χώρας», ενδεχόμενα χρησιμοποιηθεί για την πρόκληση «θερμού επεισοδίου» στο ελληνικό Αρχιπέλαγος.
Παρά το γεγονός ότι όλα εξελίσσονται στο πλαίσιο της διπλωματίας και των δημοσίων σχέσεων, δεν αποκλείεται η κατάσταση να «γλιστρήσει» εκτός ελέγχου.
Και φυσικά θα μας επιτρέψετε να έχουμε έντονους ενδοιασμούς σχετικά με τις «πατριωτικές» προθέσεις της κυβέρνησης, την ώρα που τα τζαμιά της Θράκης παραδίδονται στους Τούρκους και το όνομα «Μακεδονία» στους Σκοπιανούς.
στην πράξη τις επιδιώξεις της, όπως για παράδειγμα στην Θράκη.
Η κυβέρνηση, στο πλαίσιο αυτού του «μπρα-ντε-φερ», ανακοίνωσε, μέσω του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων τμηματικά, αρχής γενομένης από το Ιόνιο Πέλαγος, με το Αιγαίο να ακολουθεί.
Κατά αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα ασκεί ή θέλει να ασκήσει, για πρώτη φορά, χρήση του δικαιώματος που απορρέει από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας για χωρικά ύδατα έως και 12 ναυτικά μίλια.
Τι είναι τα όμως τα 12 ναυτικά μίλια;
Εν τάχει, το 1982 ψηφίστηκε η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που περιλάμβανε την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων στα 12 Ναυτικά Μίλια από την κοντινότερη ξηρά, την στιγμή που η Ελλάδα θεωρούσε χωρικά ύδατα της τα 6 Ναυτικά Μίλια.
Μετά την υπερψήφιση της σύμβασης από την διεθνή κοινότητα, η Τουρκία δήλωσε πως θεωρεί αιτία πολέμου (casus belli) την εν λόγω επέκταση, αν την υιοθετούσε η Ελλάδα. Έκτοτε είναι πάγια θέση της Τουρκίας.
Ωστόσο, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά της Ελλάδας η οριοθέτηση του εύρους της Αιγιαλίτιδας Ζώνης, σύμφωνα με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου.
Αιγιαλίτιδα Ζώνη ή χωρικά ύδατα ή χωρική θάλασσα είναι η θαλάσσια ζώνη που αποτελεί την προέκταση της ξηράς στην θάλασσα.
Σύμφωνα με την Σύμβαση Δικαίου Θάλασσας (ΔΘ) του 1982 (United Nations Convention on the Law Of the Sea: UNCLOS): «Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας, [το οποίο] δεν [μπορεί] να υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια, μετρούμενα από τις γραμμές βάσεως…».
Συνεπώς, η Αιγιαλίτιδα Ζώνη δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 12νμ, πράγμα που σημαίνει ότι ένα κράτος μπορεί να εξαντλήσει το εύρος αυτό.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλάτος λόγω γεωγραφικών περιορισμών, μπορεί να είναι μικρότερο από 6 ν. μίλια. Εάν, για παράδειγμα, η απόσταση της ελληνικής ακτής από την απέναντι τουρκική ακτή είναι μικρότερη των 12 ν. μιλίων (το άθροισμα των χωρικών υδάτων των απέναντι ακτών), τότε εφαρμόζεται ο κανόνας της μέσης γραμμής, δηλαδή η μέση απόσταση των ακτών των δύο χωρών, εκτός εάν υπάρχουν άλλες σχετικές συμβατικές ρυθμίσεις.
Αυτή είναι η περίπτωση των ανατολικών ακτών των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου.
Αξιοσημείωτο είναι πως το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ν. μίλια έχει ασκηθεί ήδη από πολλά κράτη συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, η οποία από το 1964 έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο στα 12 ν. μίλια.
Η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται πως με την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα νησιά του Αιγαίου στα 12 ν. μίλια θα αποκλειστούν οι τουρκικές ακτές από την πρόσβασή τους στη θάλασσα και η θαλάσσια επικοινωνία μεταξύ των τουρκικών παραλίων θα γίνεται μετά από ελληνική έγκρισηκαι ως εκ τούτου διεκδικούν το μισό Αιγαίο, μέχρι τον 25ο μεσημβρινό, μία κάθετη γραμμή (μεσημβρινός) που ξεκινά από τα δυτικά της Ξάνθης (στα παράλια του Νέστου Ποταμού), διασχίζει την Λήμνο, περνά έξω από την Εύβοια, συνεχίζει στην Τήνο και καταλήγει στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Εν κατακλείδι, η διεύρυνση του ορίου της Αιγιαλίτιδας Ζώνης, από το υφιστάμενο όριο των 6νμ σε αυτό των 12νμ, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για την Ελλάδα βάσει του διεθνούς συμβατικού και εθιμικού δικαίου θάλασσας. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση από ελληνικής πλευράς θα προσκρούσει στην έντονη αντίδραση της τουρκικής πλευράς και για αυτό, μέχρι στιγμής, θεωρείται μόνο διαπραγματευτικό «χαρτί».
Η επέκταση των 12 ναυτικών θα γίνει, σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, τμηματικά, δηλαδή θα αρχίσει από περιοχές που δεν μπορεί να θεωρήσει "αιτία πολέμου" η Τουρκία.
Ωστόσο, στο Αιγαίο, η επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, το λεγόμενο «ανατολικό ζήτημα της χώρας», ενδεχόμενα χρησιμοποιηθεί για την πρόκληση «θερμού επεισοδίου» στο ελληνικό Αρχιπέλαγος.
Παρά το γεγονός ότι όλα εξελίσσονται στο πλαίσιο της διπλωματίας και των δημοσίων σχέσεων, δεν αποκλείεται η κατάσταση να «γλιστρήσει» εκτός ελέγχου.
Και φυσικά θα μας επιτρέψετε να έχουμε έντονους ενδοιασμούς σχετικά με τις «πατριωτικές» προθέσεις της κυβέρνησης, την ώρα που τα τζαμιά της Θράκης παραδίδονται στους Τούρκους και το όνομα «Μακεδονία» στους Σκοπιανούς.
