Ὁ δεκάλογος τοῦ Χριστιανικοῦ Νόμου
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Πρόλογος
Ο Ἅγιος Γρηγόριος ο Παλαμᾶς εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς μαγαλύτερους πατέρες καὶ θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ μεγαλύτερος πάντως τῆς ὑστεροβυζαντινῆς ἐποχῆς, ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπερασπιστὴς τοῦ ἡσυχασμοῦ, ἀπολογητὴς τῆς νοερᾶς νήψεως καὶ προσευχῆς.
Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1296 ἀπὸ γονεῖς εὔπορους, μορφωμένους καὶ εὐσεβεῖς. Διαθέτοντας σπάνια ὀξύνοια, ἔγινε νεότατος κάτοχος τόσο τῆς
«κατὰ κόσμον» φιλοσοφίας ὅσο καὶ τῆς «κατὰ Χριστόν»• τῆς πρώτης, φοιτώντας στὸ πανεπιστήμιο τῆς Βασιλεύουσας, ποὺ διευθυνόταν τότε ἀπὸ τὸν διάσημο φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη (1270-1331)• καὶ τῆς δεύτερης, μαθητεύοντας στὸν θεόσοφο μητροπολίτη Φιλαδέλφειας Θεόληπτο (πέρ. 1250-1325), ἀπὸ τὸν ὅποιο μυήθηκε στὴ νοερὰ προσευχή. Μόλις εἰκοσάχρονος ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ ἀκολούθησε τὸν μοναχικὸ βίο. Μόνασε στὸ ὅρος Παπίκιο, στὴ Θράκη, σὲ διάφορους τόπους τοῦ Ἄθωνα, στὴ σκήτη τῆς Βέροιας καί, τέλος, πάλι στὸν Ἄθωνα, στὸ λαυριωτικὸ ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἐδῶ ἔφτασε σὲ ὕψη ἁγιότητας καὶ ἔλαβε ἀπὸ τὴν Κυρία Θεοτόκο τὸ χάρισμα τῆς θεολογίας. Γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα, γύρω στὰ 1335, μὲ ἀπόφαση τῆς συνάξεως τοῦ Ὅρους, διετέλεσε ἡγούμενος τῆς μονῆς Ἐσφιγμένου.
Ἀπὸ τὸ ἁγιορείτικο ἀσκητήριό του ὁ ἅγιος Γρηγόριος κλήθηκε νὰ ὑπερασπιστεῖ τὴν Ὀρθοδοξία, καὶ μάλιστα τὴν ἡσυχαστική της παράδοση, ποὺ πολεμήθηκε σκληρὰ ἀπὸ τὸν ὑπερφίαλο λατινόφρονα μοναχὸ Βαρλαὰμ τὸν Καλαβρὸ (πέρ. 1290-1350) καὶ τοὺς ὁμόφρονές του Γρηγόριο Ἀκίνδυνο (πέρ. 1300-1350),Νικηφόρο Γρήγορα (1296-1360) κ.ἄ. Γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ ἔγραψε δυὸ ἀποδεικτικοὺς λόγους Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τρεῖς τριάδες λόγων Ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, μὲ τοὺς ὅποιους ἀντικρούει τὶς βαρλααμικὲς κατηγορίες ἐναντίον τῶν ἡσυχαστῶν, τὸν περίφημο Ἁγιορείτικο Τόμο, στὸν ὁποίο γίνεται μία συνοπτικὴ ἔκθεση τῆς ἡσυχαστικῆς διδασκαλίας γιὰ τὸ ἄκτιστο θεῖο φῶς καὶ τὴ μέθεξή του ἀπὸ τοὺς ἅγιους, καὶ πολλὰ ἄλλα.
Ἡ δογματικὴ διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Παλαμᾶ, ποὺ ἀνακεφαλαιώνει ὁλόκληρη τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ παράδοση, ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τέσσερις συνόδους στὴν Κωνσταντινούπολη (μία τὸ 1341, μία τὸ 1347 καὶ δυὸ τὸ 1351).
Ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ προσφορά του στὴν Ἐκκλησία τὸν ἔφεραν, τὸ 1347,στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Θεσσαλονίκης, ὅπου ἔλαμψε μὲ τὴν ἁγιότητα, τὰ θαύματα καὶ τὴν ποιμαντική του δράση, λαμπρὰ δείγματα τῆς ὁποίας εἶναι οἱ ὑπέροχες ὁμιλίες του.
Κοιμήθηκε στὶς 14 Νοεμβρίου τοῦ 1359. Λίγο ἀργότερα, τὸ 1368,ἀνακηρύχθηκε ἅγιος μὲ συνοδικὴ πράξη. Ἐκτὸς ἀπὸ δογματικὰ ἔργα, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔγραψε καὶ ἀξιόλογα ἐποικοδομητικά. Ἕνα ἀπ' αὐτά, μικρὸ ἀλλὰ ἐξαιρετικὰ ὠφέλιμο, εἶναι ὁ Δεκάλογος τῆς κατὰ Χριστὸν νομοθεσίας , ποὺ ἀκολουθεῖ σὲ νεοελληνικὴ ἀπόδοση. Ὁ ἱερὸς συγγραφέας ἀναμορφώνει τὸν μωσαϊκό δεκάλογο σύμφωνα μὲ τὴν εὐαγγελικὴ καὶ ἁγιοπατερικὴ διδασκαλία, ὁδηγώντας θαυμάσια τὸν ἀναγνώστη ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη στὴν Καινή, ἀπὸ τὸν ἀτελὴ νόμο τῶν προφητῶν στὸν τέλειο νόμο τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὸ γράμμα, ποὺ ὁδηγεῖ στὸ θάνατο, στὸ Πνεῦμα, ποὺ δίνει ζωὴ (Β' Κόρ. 3:6).
Ἱερὰ Μονή Παρακλήτου Ὡρωπὸς Ἀττικῆς
