Όταν ο άνθρωπος είναι ευαίσθητος, ο Θεός δεν επιτρέπει να γνωρίσει απότομα τα πάθη του
Έλεγε ο γέροντας Παΐσιος για τα πάθη:
Γέροντα, ταλαιπωρούμαι από τα πάθη μου.
- Καταλαβαίνεις ότι υπάρχουν μέσα σου πάθη;
- Μερικές φορές το καταλαβαίνω.
- Αυτό είναι καλό, όταν ο άνθρωπος αναγνωρίζει ότι έχει πάθη, ταπεινώνεται, οπότε έρχεται η Χάρις του Θεού.
- Στενοχωριέμαι όμως που συνέχεια σφάλλω.
- Να χαίρεσαι που συνέχεια σφάλλεις, γιατί έχεις υπερηφάνεια και έτσι ταπεινώνεσαι. «Θεέ μου, αυτή είμαι, να λες. Βοήθησέ με. Αν δεν με βοηθήσεις Εσύ, τίποτε δεν μπορώ να κάνω». Μην απελπίζεσαι. Όταν σφάλλουμε, ξεσκεπάζεται ο πραγματικός εαυτός μας, τον γνωρίζουμε και προσπαθούμε να διορθωθούμε. Με αυτόν τον τρόπο προχωρούμε θετικά και δεν ζούμε με ψευδαισθήσεις ότι πάμε καλά. Εγώ χαίρομαι, όταν εκδηλώνεται μια αδυναμία μου, όταν ξεφυτρώνουν τα πάθη μου. Εάν δεν ξεφύτρωναν, θα νόμιζα ότι αγίασα, ενώ οι σπόροι των παθών θα ήταν κρυμμένοι στην καρδιά μου. Έτσι κι εσύ, όταν θυμώσεις ή πέσεις στην κατάκριση, θα στενοχωρηθείς φυσικά, γιατί έπεσες, αλλά πρέπει να χαρείς κιόλας, γιατί εκδηλώθηκε η αδυναμία σου, οπότε θα αγωνισθείς να απαλλαγείς από αυτήν.
- Γέροντα, όταν κάποιο πάθος μου δεν εκδηλώνεται για ένα διάστημα, σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια μέσα μου;
- Αν υπάρχει μέσα σου ένα πάθος, κάποια στιγμή θα εκδηλωθεί. Γι’ αυτό, όταν ξέρεις ότι μέσα σου κρύβεται κάποιο πάθος, πρέπει να προσέχεις. Αν ξέρεις λ.χ. ότι κάπου έξω από το κελί σου κρύβεται ένα φίδι, όταν βγαίνεις έξω θα ρίχνεις καμιά ματιά προς τα εκεί και θα προσέχεις μήπως βγει και σε τσιμπήσει. Επικίνδυνο δεν είναι. Όταν ξέρεις ότι βρίσκεται εκεί το φίδι και έχεις τον νου σου πότε θα βγει, για να το σκοτώσεις επικίνδυνο είναι, όταν δεν ξέρεις ότι είναι εκεί και, ενώ περπατάς αμέριμνη, μπορεί να έρθει να σε τσιμπήσει. Θέλω να πω, επικίνδυνο είναι όταν ο άνθρωπος δεν παρακολουθεί τον εαυτό του και δεν γνωρίζει τα πάθη του. Όταν γνωρίζει τα πάθη του και κάνει τον σχετικό αγώνα, τότε και ο Χριστός τον βοηθάει για το ξερίζωμά τους.
- Γέροντα, μήπως πρέπει να αγωνίζομαι χωρίς να ανησυχώ αν διορθώθηκα; Μήπως το να διορθωθώ ανήκει στον Θεό;
- Ναι, αν αγωνίζεσαι και να τα αφήνεις όλα στον Θεό, αλλά να εξετάζεις και τον εαυτό σου, για να δεις πού βρίσκεσαι, τι κάνεις. Βλέπεις, ο γιατρός πρώτα ψάχνει να βρει την αιτία από την οποία προέρχεται ο πυρετός και μετά τι φάρμακο να δώσει στον άρρωστο, για να ρίξει τον πυρετό. Από την στιγμή δηλαδή που ο άνθρωπος αρχίζει να βλέπει τα ελαττώματά του, πρέπει να μπει μέσα του η καλή ανησυχία, για να αγωνισθεί να τα διορθώσει. Εγώ εξετάζω τον εαυτό μου και βλέπω ότι έχω αυτά τα ελαττώματα. Κάνω τον αγώνα μου, και εξετάζω πάλι τον εαυτό μου: «Μέχρι χθες είχα αυτά και αυτά τα ελαττώματα. Έκοψα κανένα; Σ’ εκείνο πού βρίσκομαι;». Και μετά λέω στον Θεό: «Θεέ μου, κάνω ότι μπορώ, αλλά βοήθησέ με Εσύ να διορθωθώ, γιατί μόνος μου δεν μπορώ».
- Γέροντα, μπορεί ένας άνθρωπος να μην έχει την δύναμη να δη τα πάθη του;
- Όταν ο άνθρωπος είναι ευαίσθητος, ο Θεός δεν επιτρέπει να γνωρίσει απότομα τα πάθη του. Γιατί τον ευαίσθητο άνθρωπο τον πειράζει και ο διάβολος και τον ρίχνει στην απελπισία: «Γιατί να έχεις αυτό το πάθος; του λέει, και γιατί έκανες εκείνο; Και πώς το άλλο; Άρα δεν θα σωθείς». Κι έτσι μπορεί να καταλήξει στο ψυχιατρείο.
Από το βιβλίο, «Πάθη και Αρετές»
